Złamania u dzieci - jak rozpoznać, rehabilitować i leczyć?

Dzieci wielokrotnie określane są synonimem “żywe srebro”, co ma związek z naturalną potrzebą ruchu i zabawy, pokonywaniem wszelkiego rodzaju przeszkód oraz ograniczeń. Niestety nie potrafią one jeszcze odpowiednio identyfikować oraz oceniać zagrożenia, dlatego dzieci często ulegają urazom. W okresie dziecięcym uszkodzeniom najczęściej ulegają kończyny górne, ponieważ w odruchowy sposób dzieci bronią się przed upadkiem. Przeważnie do złamań dochodzi w okolicy dłoni, nadgarstka, przedramienia i łokcia. Wysoka częstotliwość urazów związana jest również ze specyficzną budową kości u dzieci, które są bardziej elastyczne niż u dorosłych i dodatkowo posiadają miejsca wzrostu kości - chrząstkę wzrostową, która jest bardziej podatna na złamania.

Jak rozpoznać złamanie u dziecka?

Pierwszym objawem złamania jest ból, ograniczenie ruchowe i podświadome oszczędzanie kończyny, a także zaburzenie obrysu chorej kończyny, obrzęk oraz zasinienie.

Wizyta u lekarza!

Ważne jest, aby była to osoba, która ma duże doświadczenie w pracy z dziećmi. Najlepiej, jeśli będzie to ortopeda dziecięcy lub chirurg dziecięcy. Dzieci po urazach często trudno namówić do współpracy z lekarzem. Wielokrotnie przy złamaniach jednej okolicy, mali pacjenci twierdzą, że boli inna. Dlatego potrzeba odpowiednich kompetencji i cierpliwości, żeby nie przeoczyć miejsca, które zostało uszkodzone. Dokładne określenie miejsca urazu, pozwala również na zmniejszenie ilości punktów naświetlanych rentgenem.

Po ustaleniu co dokładnie boli, wykonywane jest zdjęcie rtg tej okolicy. Ocena zdjęć rentgenowskich również wymaga doświadczenia i dużej wiedzy, ponieważ szkielet kostny u dziecka różni się diametralnie, w porównaniu do układu szkieletowego u dorosłego. U noworodka występuje ok. 270 kości, u 14-latka 356 kości a u dorosłego człowiek 206. Ta różna ilość kości związana jest z niedojrzałością szkieletu i to najczęściej stwarza problemy podczas diagnostyki urazów i złamań. Lekarz, który nie ma na co dzień do czynienia z dziećmi, może nie rozpoznać i przeoczyć złamanie lub rozpoznać je na wyrost. 

Co dalej ze złamaniem?

Po rozpoznaniu złamania lekarz musi wybrać skuteczną metodę leczenia. Małego pacjenta należy zakwalifikować do leczenia zachowawczego albo do operacji. Tutaj znowu przydaje się doświadczenie ortopedy lub chirurga dziecięcego, ponieważ kości u dzieci mają bardzo duży potencjał zrostu i przebudowy w porównaniu do dorosłych. Złamania kości, które u dorosłych wymagają leczenia operacyjnego, często u dzieci leczy się bez operacji. Natomiast trzeba zawsze mieć na uwadze fakt, że pozostawienie u dziecka złamania, które zostało źle zakwalifikowane do leczenia zachowawczego, będzie rzutowało na całe jego życie.

W przypadku leczenia operacyjnego, mały pacjent kierowany jest do szpitala gdzie w znieczuleniu ogólnym poddany zostaje operacji z wszczepieniem implantów do kości lub bez. Natomiast leczenie zachowawcze trwa zdecydowanie krócej niż identyczne złamanie u osoby dorosłej, im młodsze dziecko tym potencjał zrostu jest większy. Każde złamanie wymaga unieruchomienia, w zależności od rodzaju urazu może to być szyna Zimmera, longeta gipsowa lub pełny opatrunek gipsowy.

 

Czy można stosować lekkie gipsy i ortezy?

Lekkie gipsy i ortezy to lżejszy rodzaj unieruchomienia, który jest zdecydowanie wygodniejszy i bardziej komfortowy dla dziecka. Dodatkowo zmoczenie takiego gipsu lub ortezy nie powoduje zaburzenia jej podstawowej funkcji, czyli unieruchomienia. Gips tradycyjny, który ulegnie zmoczeniu, zaczyna słabnąć i często pęka, tracąc swoją funkcję.

Jak długo utrzymać unieruchomienie?

Jest to bardzo indywidualne i w dużej mierze zależy od miejsca złamania oraz od wieku małego pacjenta. Dlatego w większości przypadków wykonywane są zdjęcia kontrolne, żeby ocenić zrost kostny i zdecydować o zakończeniu leczenia.

Bardzo ważne po wystąpieniu urazu jest, aby obrażenia zostały szybko i profesjonalnie zaopatrzone. Dzięki temu powrót do pełnej sprawności trwa krócej. Pozwala również uniknąć powikłań, które mogą wystąpić w następstwie urazu. Najważniejsze dla nas jest, żeby każde dziecko mogło szczęśliwie i bezpiecznie korzystać z uroków dzieciństwa.