Wczesne objawy reumatyzmu. Kiedy zgłosić się do reumatologa?

Wczesne objawy reumatyzmu – brzmi to niepokojąco dla każdego, kto kiedykolwiek wstał z łóżka z bolesną sztywnością w stawach. Czy to już coś poważnego, czy tylko przejściowa niedogodność? Jeśli kiedykolwiek martwiłeś się, że pierwsze objawy reumatyzmu mogą dotyczyć właśnie Ciebie albo Twoich bliskich, warto znać konkretne sygnały ostrzegawcze i wiedzieć, kiedy zgłosić się do reumatologa. Poniżej znajdziesz dogłębną analizę tematu: jakie są objawy reumatyzmu, jak rozpoznać początki reumatyzmu, a także jak wygląda diagnostyka.

 

Spis treści

1. Dlaczego warto zwracać uwagę na wczesne objawy reumatyzmu?
2. Objawy reumatyzmu – co to właściwie oznacza?
3. Jakie są objawy reumatyzmu i kiedy mogą się pojawić?
4. Kiedy zgłosić się do reumatologa?
5. Diagnostyka – jakie badania wykrywają reumatyzm?
6. Przebieg reumatoidalnego zapalenia stawów – co dzieje się w organizmie?

⠀

Dlaczego warto zwracać uwagę na wczesne objawy reumatyzmu?

Nieleczone choroby reumatyczne mogą prowadzić do utraty sprawności i poważnych uszkodzeń stawów, a to przekłada się na codzienne funkcjonowanie. Jeśli pierwsze objawy reumatyzmu zostaną zignorowane, można doprowadzić do sytuacji, w której ból i deformacje stawów znacznie obniżą jakość życia. Jednym z najczęstszych schorzeń reumatycznych jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) – choroba autoimmunologiczna, która uszkadza stawy, a niekiedy też inne narządy. Wczesna interwencja potrafi skutecznie zahamować postęp schorzenia i pozwolić na normalne życie.

 

Reumatyzm to nie tylko problem seniorów. Objawy mogą pojawić się już w wieku 30–50 lat – czasem rozwijają się podstępnie, a czasem uderzają znienacka. Dlatego tak ważne jest, by wiedzieć jakie są objawy reumatyzmu i nie zwlekać z wizytą u specjalisty.

 

Objawy reumatyzmu – co to właściwie oznacza?

Słowo „reumatyzm” bywa stosowane jako potoczne określenie dla wielu schorzeń, w których wspólnym mianownikiem jest stan zapalny tkanki łącznej. Te choroby reumatyczne często kojarzą się głównie z bólami stawów i trudnością w poruszaniu się. W rzeczywistości do grupy „reumatyzm” zalicza się około 200 różnych jednostek chorobowych, w tym m.in.:

• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
• łuszczycowe zapalenie stawów,
• dnę moczanową (podagrę),
• toczeń rumieniowaty układowy (SLE),
• twardzinę układową,
• zapalenia naczyń.

 

Najczęściej, kiedy mówimy o „reumatyzmie”, mamy na myśli RZS – chorobę autoimmunologiczną, w której układ odpornościowy atakuje błonę maziową stawów, prowadząc do bólu, obrzęków i nieodwracalnych deformacji.

 

Jakie są objawy reumatyzmu i kiedy mogą się pojawić?

Jakie są objawy reumatyzmu? To pytanie zadaje sobie mnóstwo osób. Nie każdy bowiem wie, że sygnały ostrzegawcze na początku mogą wcale nie dotyczyć stawów. Choroba czasem zaczyna się od ogólnego osłabienia, stanów podgorączkowych, spadku masy ciała czy niejasnych bólów mięśni. Kiedy jednak stan zapalny się nasila, pojawiają się bardziej typowe symptomy:

• ból stawów – zwykle najbardziej dokuczliwy rano lub po dłuższym bezruchu, niezwiązany z kontuzją czy przeciążeniem,
• sztywność stawów – potrafi trwać godzinę lub dłużej, szczególnie rano (tzw. sztywność poranna),
• obrzęk – stawy stają się wrażliwe i spuchnięte,
• ocieplenie skóry nad bolesnym stawem,
• symetryczność objawów – w RZS często te same stawy po obu stronach ciała są zajęte przez stan zapalny,
• uczucie „sztywnej ręki” lub „sztywnych palców”, które zmniejsza się nieco po rozruszaniu,
• trudności w wykonywaniu prostych zadań (np. zapinanie guzików, pisanie na klawiaturze),
• obniżony nastrój – choroba stawów to także obciążenie psychiczne,
• zmęczenie, utrata apetytu – przy długotrwałej chorobie pojawiają się objawy ogólne.

 

U niektórych osób występują także objawy pozastawowe: np. suchość oczu, problemy z sercem czy płucami. To wszystko powoduje, że wczesne rozpoznanie bywa utrudnione, zwłaszcza gdy ból i obrzęk jeszcze nie przybierają pełnego nasilenia.

 

Początki reumatyzmu: objawy w codziennym życiu

To, co wyróżnia pierwsze objawy reumatyzmu, to ich wpływ na zwykłe czynności. Możesz zauważyć, że:

• trudno ci utrzymać długopis, bo boli cię nadgarstek,
• masz problem, by przekręcić klucz w zamku,
• odkręcenie butelki z wodą urasta do rangi wyzwania,
• w ciągu dnia brakuje ci siły i energii, a bez wyraźnej przyczyny czujesz się zmęczony.

 

Do tego mogą dochodzić epizody stanu podgorączkowego, niewielkie opuchnięcia w okolicy palców czy wrażenie „gorąca” w dłoniach i stopach. Być może nie rozpoznasz od razu, że to początki reumatyzmu, ale jeśli sytuacja trwa kilka tygodni i się nasila – warto iść do reumatologa.

 

Kiedy zgłosić się do reumatologa?

Nie czekaj, aż ból stawów stanie się nie do wytrzymania. Jeśli widzisz u siebie objawy początków reumatyzmu, które utrzymują się przez kilka tygodni, czas odwiedzić specjalistę.

Lekarz  zleci odpowiednie badania krwi i obrazowe, żeby ustalić, czy masz do czynienia z reumatyzmem i w jakim stadium. Im szybciej, tym lepiej – bo w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów wczesne leczenie może zahamować powstawanie trwałych zmian.

 

Diagnostyka – jakie badania wykrywają reumatyzm?

Badania laboratoryjne

• Czynnik reumatoidalny (RF) – występuje u większości chorych na RZS, choć nie jest w 100% specyficzny, bo może pojawić się też w innych chorobach lub u osób starszych.
• Przeciwciała anty-CCP (ACPA) – dużo bardziej swoiste dla RZS, często podwyższone jeszcze przed pojawieniem się wyraźnych zmian w stawach.
• OB i CRP – wskaźniki stanu zapalnego w organizmie. Zwykle są podwyższone, gdy aktywność choroby jest duża.
• Morfologia krwi – może ujawnić niedokrwistość, zmianę liczby białych krwinek i płytek, co również towarzyszy zaostrzonemu stanowi zapalnemu.
• Badanie moczu – przydatne, by ocenić czy proces zapalny nie obciąża nerek.

 

Badania obrazowe

• RTG stawów (rąk, stóp, czasem też dużych stawów jak kolana, biodra, barki). We wczesnej fazie choroby zdjęcia mogą jeszcze nie wykazywać istotnych zmian, ale pozwalają później śledzić postęp i destrukcję stawów.
• USG stawów – umożliwia wykrycie wczesnych obrzęków i płynu w stawach, często wcześniej niż RTG.
• Rezonans magnetyczny (MRI) – najbardziej czułe narzędzie w ocenie wczesnych zmian zapalnych, pozwala zobaczyć uszkodzenia kości, chrząstek i więzadeł.
• Tomografia komputerowa – niekiedy stosowana w trudnych diagnostycznie przypadkach, np. do oceny odcinka szyjnego kręgosłupa.

⠀

Przebieg reumatoidalnego zapalenia stawów – co dzieje się w organizmie?

RZS to stan, w którym układ odpornościowy błędnie rozpoznaje tkanki stawów jako obce i niszczy je. Dochodzi do zapalenia błony maziowej, co prowadzi do jej rozrostu i nadmiernej produkcji płynu stawowego. Z czasem, gdy choroba trwa długo, rozwijają się zmiany nieodwracalne: zniszczenia chrząstek, więzadeł, ścięgien i kości. Dochodzi do deformacji stawów i utraty ich funkcji.

 

Choroba przebiega z okresami zaostrzeń (gdy ból i obrzęk stają się silne) przeplatanymi remisjami, kiedy objawy ustępują lub znacznie łagodnieją. U niektórych osób mogą pojawić się też zmiany w innych narządach:

• guzki reumatoidalne pod skórą,
• zapalenie naczyń,
• uszkodzenia serca i płuc (np. zapalenie opłucnej, osierdzia),
• osteoporoza,
• zespół suchości (oczu, ust).

 

U osób z ciężkim lub długo nieleczonym reumatyzmem może dojść do przedwczesnej niesprawności, a nawet skrócenia życia wskutek powikłań naczyniowych.

Jeśli od jakiegoś czasu rano doskwiera ci sztywność dłoni, zauważasz inne pierwsze objawy reumatyzmu albo po prostu niepokoi cię obrzęk stawów, nie czekaj. Choroby reumatyczne to poważne stany, które mogą prowadzić do niepełnosprawności. Na szczęście dzisiejsza medycyna daje naprawdę spore możliwości zahamowania stanu zapalnego i ochrony stawów przed zniszczeniem. Wystarczy, że zareagujesz odpowiednio wcześnie, zwrócisz uwagę symptomy i zgłosisz się do reumatologa. Klucz tkwi w tym, by szybko rozpoznać wczesne objawy reumatyzmu i zapobiec postępowi choroby.